Kan zelfstandig leren even effectief zijn als uitleg door een docent?
Bij onze biologielessen heb ik een experiment gedaan waarin de ene groep leerlingen in een stiltelokaal zelfstandig door de stof ging, en een andere groep onze reguliere lessen met directe instructie, dus geleid door een docent aan de slag ging. Het bleek dat de resultaten in de zelfstandig werkende groep beter waren! Het ging over een 4 havo klas, die bij het zelfstandig werken de keus had tussen boek en een goed voorbereidde website waarop de concepten en contexten behandeld werden via teksten, filmpjes en mijn eigen ingesproken Powerpoints.
De leerlingen hadden 3 lessen van 60 minuten in de week. Daarbij mochten leerlingen met gemiddeld > 6,5 een uur afwezig zijn, tenzij voor die week anders afgesproken was (verplicht practicum).
Onder andere het gebruik van “oortjes” lijkt voor leerlingen goed te werken. Ze vinden het handig voor het afsluiten van onrust in de omgeving, en het wordt nog nuttiger als niet muziek maar uitleg te horen is.
Ruim de helft van de klas heeft bijna het gehele jaar in het stilte lokaal doorgebracht. Deze leerlingen hadden gemiddeld een hoger cijfer dan de leerlingen met de frontale les-vorm. Beslist geen wetenschappelijk uitgevoerd onderzoek, maar dit experiment daagt wel uit tot nadenken over de wijze van inrichting en aanbieden van onze lessen.
Als leerlingen op deze manier goed kunnen leren biedt dit mogelijkheden voor bijvoorbeeld het opvangen van lesuitval door ziekte, nascholing of lerarentekort.
De komende tijd wil ik met collega’s gaan uitzoeken wat hiervoor nodig is. Vragen zijn onder andere: Hoe zorgen we dat leerlingen begrijpen wat ze lezen? Is oefenen in “Close Reading” van onze teksten daarbij nuttig, een aanpak die in het PO goed werkt bij ontwikkelen tekstbegrip? Op welke manier kunnen we de lesstof met een combinatie van papier en digitaal (Blended Learning) goed aanbieden?
Door Nick Vermeulen, Vaksteunpuntcoördinator Biologie Bètapartners en docent Biologie op het St. Michaël College.