Het is inmiddels wel duidelijk dat in het onderwijs aandacht moet worden besteed aan Digitale Geletterdheid (DG). Maar veel docenten en ook leidinggevenden hebben nog onvoldoende helder wat Digitale Geletterdheid inhoudt en vinden het mede daardoor lastig om de vaardigheden in het onderwijs in te bedden. Dit geldt vooral voor Computational Thinking (CT), één van de vier deelgebieden van Digitale Geletterdheid. Bètapartners en de Hogeschool van Amsterdam zijn daarom een traject gestart om de scholen te ondersteunen bij zowel het plannen van de aanpak als het uitwerken van concreet materiaal voor lessen.
In het voorjaar van 2022 is een informatiebijeenkomst over Computational Thinking voor leidinggevenden en coördinatoren georganiseerd. Op 16 november wordt een bijeenkomst voor bètadocenten gehouden. In het voorjaar van 2023 staan bijeenkomsten voor docenten van respectievelijk alfa- en gammavakken gepland. Binnen het netwerk overleggen we over de vervolgaanpak, mogelijk in de vorm van professionele leergemeenschappen (PLGs).
Meer informatie: Vaksteunpunt Informatica & Digitale Geletterdheid Bètapartners, via betapartners@vu.nl
Voorkom digitale ongelijkheid
Het is belangrijk voor álle leerlingen om goed met de moderne middelen om te gaan, ook voor degenen die daar thuis niet mee geholpen worden. In tegenstelling tot wat wel wordt gedacht, komen deze vaardigheden leerlingen niet gemakkelijk aanwaaien. Handig kunnen swipen op een telefoon betekent nog niet dat je begrijpt hoe je ICT doelgericht kunt inzetten.
Vrijwel in alle beroepen en ook privé krijgen leerlingen te maken met digitale omgevingen. Door ook Computational Thinking vaardigheden te laten ontwikkelen op school bieden we iedereen de mogelijkheden om het eigen potentieel vol te gaan benutten.
Bètapartners en HvA werken samen aan Computational Thinking
Deze activiteiten worden mogelijk gemaakt door het STEM netwerk. Binnen de HvA wordt dit vanuit het Smart Education lab gedaan. Bij Bètapartners biedt het Vaksteunpunt Informatica & Digitale Geletterdheid nascholing en ondersteuning voor docenten en scholen.
Wat valt onder Computational Thinking?
Computational Thinking omvat onder andere algoritmisch denken, omgaan met gegevens, modelleren en simuleren. Deze vaardigheden zijn nodig om effectief en met zelfvertrouwen om te kunnen gaan met digitale omgevingen.
Moderne vakinhoud omvat ook CT vaardigheden
In de huidige vakinhoud zitten bij vrijwel alle vakken vaardigheden die onder Computational Thinking vallen, maar deze vaardigheden krijgen nog weinig aandacht. Algoritmisch denken zie je bijvoorbeeld terug bij de talen in de aanpak van het schrijven en analyseren van teksten. Omgaan met gegevens is zeer relevant voor aardrijkskunde, economie en wiskunde. Diverse instituten bieden al mogelijkheden om de beroepspraktijk naar de lessen te brengen, bijvoorbeeld het CBS. Integratie in het onderwijs houdt niet in dat alle docenten programmeerles moeten gaan volgen, maar wel dat het eigen vak op een moderne manier behandeld wordt.
Het samenbrengen van Computational Thinking en vakinhoud hoeft niet perse meer tijd te kosten. Het biedt juist kansen om te laten zien hoe tegenwoordig in een vakgebied gewerkt wordt. Het is mede daarom van belang om vakoverstijgend af te stemmen wie en hoe deze vaardigheden worden behandeld. En misschien levert een schoolbreed afgestemde aanpak daarmee zelfs tijdwinst en betere leerprestaties op door de onderlinge versterking van vakken!
Een belangrijke rol voor leidinggevenden en ICT/DG coördinatoren
De meeste docenten stellen het op prijs als binnen de school duidelijke afspraken worden gemaakt over de invoering van Digitale Geletterdheid en hebben behoefte aan ondersteuning en training. Afspraken gaan bijvoorbeeld over het implementatieplan, vakoverstijgende leerlijnen, rollen en verantwoordelijkheden. Voor scholen is het ook nieuw om met dit onderwerp aan de slag te gaan. Samenwerking met anderen, met name binnen Bètapartners, kan het gemakkelijker maken om op korte termijn al stappen te zetten. Bijvoorbeeld kunnen ervaringen, ideeën en materiaal worden uitgewisseld. Vanuit het project wordt deze onderlinge uitwisseling gefaciliteerd, en we kunnen de trainingen organiseren waaraan behoefte is.
Bijeenkomsten
In het voorjaar van 2022 is een bijeenkomst georganiseerd voor leidinggevenden en docenten die in hun school bezig zijn met de aanpak voor het ontwikkelen van digitale vaardigheden, zoals coördinatoren Digitale Geletterdheid / ICT vaardigheden en docenten informatica / ICT. De informatie en inzichten uit de sessie kunnen in de eigen school gebruikt worden voor de aanpak van Computational Thinking. Het materiaal van deze bijeenkomst is beschikbaar om in de eigen school hierover verder te spreken.
In het komend schooljaar staan bijeenkomsten voor docenten gepland, gericht op respectievelijk alfa-, gamma- en bètavakken. Daarin wordt een toelichting gegeven op wat Computational Thinking inhoudt en wordt ingegaan op voorbeelden voor het eigen vak. Heb je zelf al mooie voorbeelden voor lesmateriaal of opmerkingen / wensen, geef dat aan ons door!
Datums:
- bètavakken: woensdag 16 november 16:00 – 19:30
- gammavakken: woensdag 22 maart 16:00 – 19:00
- alfavakken woensdag 29 maart 16:00 – 19:00
Interesse, suggesties of vragen? Mail naar betapartners@vu.nl.
Bronnen
- Kennisnet handboek Digitale Geletterdheid 2021-2022 https://www.kennisnet.nl/app/uploads/kennisnet-handboek-digitale-geletterdheid-2021-2022.pdf
- Rathenau instituut Rapport Naar Hoogwaardig Digitaal onderwijs https://www.rathenau.nl/sites/default/files/2022-02/Rathenau_Instituut-Rapport-Naar_hoogwaardig_digitaal_onderwijs.pdf
- Denning P.J., & Tedre M. (2019), Computational Thinking, MIT Press.
- Grgurina, N., & Yeni, S. (2021). Computational thinking in context across curriculum: students’ and teachers’ perspectives. In: 14th International Conference on Informatics in Schools, LNCS 13057, 3-15. doi:10.1007/978-3-030-90228-5_1. Geraadpleegd van: https://hdl.handle.net/1887/3249446
- Yeni, S., Grgurina, N., Hermans, F., Tolboom, J., & Barendsen, E. (2021). Exploring teachers’ PCK for computational thinking in context. In: 16th Workshop in Primary and Secondary Computing Education, 18–21 October 2021. Geraadpleegd van: https://link-springer-com.proxy.uba.uva.nl/chapter/10.1007/978-3-319-46747-4_6#Sec3
- Keengwe, J., & Wachira, P. (Eds.). (2020). Handbook of Research on Integrating Computer Science and Computational Thinking in K-12 Education. IGI Global. https://doi.org/10.4018/978-1-7998-1479-5
https://www.igi-global.com/gateway/book/233145 - Rijke, W.J., Bollen, L., Eysink, T.H.S, Tolboom, J.L.J (2018). Computational thinking in primary school: An examination of abstraction and decomposition in different age groups. Informatics in education, 17(1), 77-92.
- Clemens, J. (2022). Digitale geletterdheid (deel 1): een uitdaging voor het (taal)onderwijs – Didactiek Nederlands. Retrieved 20 June 2022, from https://didactieknederlands.nl/handboek/2021/01/digitale-geletterdheid-deel-1-een-uitdaging-voor-het-taalonderwijs/
- Clemens, J. (2022). Digitale geletterdheid (deel 2): Strategisch lezen en Zoekvaardigheden online – Didactiek Nederlands. Retrieved 20 June 2022, from https://didactieknederlands.nl/handboek/2022/01/digitale-geletterdheid-deel-2-strategisch-lezen-en-zoekvaardigheden-online/
- Computational thinking in het Nederlandse onderwijs. (n.d.). Retrieved June 20, 2022, from https://www.kennisnet.nl/app/uploads/kennisnet/publicatie/Computational_Thinking_in_het_Nederlandse_onderwijs.pdf
- 2022: APSCE CTE-STEM conference | CTE-STEM 2022 conference. (n.d.). Proceedings.open.tudelft.nl. Retrieved June 20, 2022, from https://proceedings.open.tudelft.nl/cte-stem2022/issue/view/6/3
- Wikiwijs Lesmateriaal Kennisnet https://www.wikiwijs.nl/startpagina/dgpovo/
- Computational thinking: van het klaslokaal naar het curriculum van de lerarenopleiding. (n.d.). Www.volgens-Bartjens.nl. Retrieved June 20, 2022, from https://www.volgens-bartjens.nl/art/50-6950_Computational-thinking-van-het-klaslokaal-naar-het-curriculum-van-de-lerarenopleiding