Bij veel docenten leeft de vraag hoe je hybride onderwijs aanpakt. Hoe laat je leerlingen die vanuit huis de les volgen, meekijken en meedoen? In dit artikel vertelt Eveline Bus, scheikundedocent op het Berlage Lyceum in Amsterdam, over haar hybride onderwijs ten tijde van corona. Hoe pakt zij het aan, hoe gaat het, en wat vinden zij en haar leerlingen ervan?
“Om een leerling die vanwege lichte klachten, of klachten van een familielid, noodgedwongen thuis moet blijven toch bij de lessen te betrekken, werkt het Berlage Lyceum met een ‘buddysysteem’.
In elke mentorklas zijn tweetallen gemaakt die verantwoordelijk voor elkaar zijn indien één van de twee thuiszit. De leerling op school zorgt voor een live videoverbinding voor iedere les via een iPad (alle leerlingen hebben een iPad en er zijn leentoestels). De leerling zit vooraan en schuift de iPad mee met de docent. Docenten hoeven hier dus verder niets voor te doen. Zij bereiden hun les op een normale manier voor, zonder dat zij iets online hoeven zetten. Verder delen we lesmateriaal, zoals Powerpoint presentaties en werkbladen, zoveel mogelijk met de leerlingen via Google Classroom.
Nadelen van het buddysysteem zijn dat de leerling thuis niet echt kan meedoen met de les, en dat de buddy in de klas afgeleid kan worden en soms ook de andere klasgenoten. Dit gebeurt vooral in de onderbouw. Deze leerlingen ken ik nog niet goed, zo aan het begin van het schooljaar. Voor hen is scheikunde een nieuw vak, dus ze weten nog niet precies wat ze er voor moeten doen. Ook is interactie met de leerlingen thuis lastig, omdat dit niet direct gaat, maar via de leerling die in de klas zit. Soms komt er wel een vraag op die manier.
De voordelen van het buddysysteem zijn dat de leerlingen mee kunnen luisteren met de uitleg en daarbij geen achterstand oplopen, en dat het als docent geen extra moeite kost.
Daarnaast heb ik één keer in de week een 5vwo klas tijdens het 9e uur. Doordat er nu relatief veel lesuitval is en we niet willen dat leerlingen onnodig lang op school rondhangen, geef ik deze les vaak ook in een hybride vorm. Dan start ik een Google Meet op, deel de presentatie (of een video/animatie) en richt mijn camera op het whiteboard. Zo kunnen de leerlingen thuis meekijken. Google Meet gebruikten we ook tijdens het afstandsonderwijs, dus ik had daar al ervaring mee. Het kost mij niet veel tijd om dit aan het begin van de les aan te zetten. Dit geldt niet voor alle docenten en daarom is dit niet de standaard werkwijze bij ons op school.
De hybridevorm via Google Meet werkt prima in een bovenbouwklas waarvan ik de leerlingen nog ken van het vorige schooljaar. De leerlingen die graag thuis leren, kunnen dat doen, en ze kunnen vragen stellen via de chat. De leerlingen die veel vragen willen stellen in de klas, hebben nu de kans om extra aandacht te krijgen. Het nadeel van deze methode waarbij de helft thuis zit en de andere helft in de klas, is dat ik als docent vooral interactie heb met de leerlingen in de klas. Ik kijk af en toe in de camera en herhaal wat ze moeten doen of ik vraag of er thuis nog vragen zijn.
Ik zie hybride lesgeven nu vooral als een noodoplossing. De leerlingen vinden het fijn dat ze de kans krijgen om de uitleg mee te krijgen als ze noodgedwongen thuis zitten. Als de coronacrisis voorbij is, zou ik de mogelijkheden van hybride onderwijs willen blijven gebruiken bij klassen die drie keer in de week les hebben. Er kan dan één les in de week hybride gegeven worden. Dit moet dan een les zijn waarin opgaven worden besproken of waarin een korte, eenvoudige uitleg wordt gegeven. De leerlingen die willen, komen dan wel naar de klas, zodat zij in een rustige sfeer veel aandacht kunnen krijgen. Ik zou het niet doen aan het begin van het schooljaar met een nieuwe klas, want het duurt even voordat ik de leerlingen ken en dat werkt het beste in de klas.
Andere docenten zou ik vooral aan willen raden om met je collega’s je aanpak voor hybride onderwijs te bespreken, zodat iedereen hetzelfde doet en niet iedereen het wiel opnieuw hoeft uit te vinden.”
Eveline Bus heeft na haar scheikundestudie in Utrecht een promotieonderzoek gedaan aan de ETH Zurich. Daarna heeft ze ruim tien jaar gewerkt bij Albemarle Catalysts in Amsterdam. Als tussenstap heeft ze de lerarenopleiding gedaan aan de VU in de stagevariant. Nu werkt ze ruim een jaar als scheikundedocent op het Berlage Lyceum, en geeft ook Nask2 aan 3mavo en Chemistry aan 3vwo. Ze is in het onderwijs gaan werken, omdat ze het leuk vindt om haar kennis en enthousiasme over scheikunde over te brengen.
12-nov-2020