Netwerkbijeenkomsten /

Dit is de uitgebreide en verbeterde versie van de workshop ‘donkere materie’ die we op de Bètapartnersconferentie 2018 hebben aangeboden.

Donkere materie is op dit moment een van dé spannendste onderwerpen in de natuurkunde.

Zoals wel vaker in de geschiedenis zijn de natuurkundigen het niet eens over wat de oplossing zou moeten zijn voor dit natuurkundige vraagstuk. Er bestaan grofweg twee verschillende stromingen, de één gaat uit van een deeltjesoplossing, de ander gaat uit van een aanpassing in onze kijk op de zwaartekracht. Die laatste theorie wordt aangevoerd door een van de voornaamste natuurkundigen van onze tijd, de Nederlandse hoogleraar Erik Verlinde.

Deze netwerkbijeenkomst is bedoeld voor docenten Natuurkunde en NLT die geïnteresseerd zijn in sterrenkunde, en donkere materie in het bijzonder. Deze bijeenkomst is zeer geschikt voor docenten die op zoek zijn naar een verdiepend onderwerp dat inspeelt op de nieuwsgierigheid van leerlingen op het gebied van sterrenkunde. Ook zou men deze bijeenkomst kunnen gebruiken als verdieping op de NLT module Meten aan Melkwegstelsels.

Het onderwerp wordt geïntroduceerd door theoretisch natuurkundige Marcel Vonk, gepromoveerd onder Erik Verlinde en Robbert Dijkgraaf. Naast het doen van onderzoek heeft Marcel ook het populariseren van de wetenschap altijd erg belangrijk gevonden. Hij wil graag de mensen zo goed mogelijk informeren over de interessante ontdekkingen die het onderzoek oplevert. Dat doet hij onder andere met behulp van de website Quantum Universe. Hij zal deze middag starten met een interactieve introductie van het vraagstuk rondom donkere materie. Hij zal het publiek met behulp van uitgewerkte opdrachten zelf laten aantonen dat er een aanvullende theorie in de natuurkunde nodig is om de rotatiecurves van sterrenstelsels correct (in overeenstemming met de waarnemingen) te beschrijven. De opdrachten zijn op niveau, maar zo ontworpen dat ze ook heel goed voor leerlingen zijn te gebruiken!

Na de introductie van het onderwerp en het uitwerken van de opdracht volgt een kort kringgesprek over de behoefte van de docenten aan populairwetenschappelijke berichtgeving van de meest recente ontwikkelingen in de natuurkunde.

Voor de theorie die het verschil in waarneming en berekening oplost, zijn er twee goede kandidaten: onontdekte donkeremateriedeeltjes en aangepaste zwaartekrachtswetten. Na het diner zal Manus Visser, PhD student bij Erik Verlinde, samen met het publiek de modellen tegenover elkaar zetten en argumenten voor elk van de oplossingen aandragen. Naast een master in de theoretische natuurkunde heeft Manus ook een studie filosofie gedaan. Dat stelt hem goed in staat om niet alleen de natuurkunde van de twee theorieën te belichten, maar ook de wetenschapsfilosofische punten naar voren te halen die ook op het niveau van de middelbare schoolleerling interessant zijn.