Profielwerkstukbegeleiding

Gedurende ons hele leven worden we dagelijks blootgesteld aan veel verschillende lichaamsvreemde stoffen. Dit noemen we xenobiotica. Voorbeelden van xenobiotica zijn geneesmiddelen (denk aan antibiotica, paracetamol of non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDS)) of natuurlijke stoffen zoals voedingsstoffen (thee, cafeïne, vitamines, kruiden, etc.).

Het lichaam kan xenobiotica uitscheiden: de stoffen worden dan door enzymen omgezet in zogenaamde metabolieten. Metabolieten zijn beter in water (en dus ook urine) oplosbaar dan het oorspronkelijke xenobioticum, waardoor je ze weer kunt uitplassen. Het omzetproces van xenobiotica in metabolieten heet biotransformatie. Meestal leidt biotransformatie tot een niet-werkzame metaboliet dat het lichaam kan uitscheiden. Het kan echter gebeuren dat er door biotransformatie metabolieten worden gevormd die juist sterker werken dan de xenobiotica. Dit proces noemen we bioactivatie. Bioactivatie kan op twee manieren: een verhoogde genezende werking of een verhoogde toxische (giftige) werking. Door een verhoogde toxische werking kan het metaboliet bijvoorbeeld zuurstofradicalen gaan vormen, die erg schadelijk zijn voor de lichaamscellen en een oorzaak kunnen zijn voor het ontstaan van kanker.

In dit traject kun je met behulp van verschillende experimenten onderzoeken wat het effect van (één of meerdere zelfgekozen) xenobiotica op de gezondheid is en of deze stoffen zouden kunnen helpen bij het beschermen van het lichaam tegen bijvoorbeeld kanker. De verschillende experimenten die gedaan kunnen worden tijdens dit traject staan hieronder kort beschreven. Aan jou de vraag om een interessante onderzoeksvraag te formuleren en er mee aan de slag te gaan tijdens een van deze experimenten op de VU. We bekijken de mogelijkheden en zorgen voor positieve en negatieve controles. Ook word je in dit hele proces begeleid door een student-assistent uit het vakgebied.

Voorbeelden van mogelijke experimenten

Experiment 1: In dit experiment kun je bepalen hoe goed of hoe slecht xenobiotica als antioxidant kunnen werken. Antioxidanten zijn stoffen die de vorming van de eerdergenoemde radicalen kunnen tegengaan. Op deze manier kunnen ze het lichaam beschermen tegen bijvoorbeeld kanker.

Experiment 2: In dit experiment kun je onderzoeken of xenobiotica in staat zijn om het enzym dat betrokken is bij bioactivatie te remmen. Het enzym dat in dit experiment gebruikt wordt is het enzym cytochroom P450. Vaak worden door dit enzym toxische metabolieten gevormd en remming van dit enzym zou kunnen zorgen voor bescherming van het lichaam tegen deze schadelijke stoffen.

Experiment 3: In dit experiment kun je onderzoeken of xenobiotica in staat zijn om een ander enzym dat betrokken is bij bioactivatie te remmen of juist te activeren. Het enzym dat in dit experiment gebruikt wordt is het enzym glutathion-S-transferase. Dit enzym helpt vaak bij de afbraak van eerder gevormde toxische metabolieten. Om minder schadelijke stoffen in je lichaam te hebben zou je daarom dit enzym graag willen activeren.

Programma

• Startbijeenkomst: dinsdag 3 oktober (11:00-13:00u op de VU)
• Optioneel: 2e week van oktober organiseren we een literatuurworkshop op de VU waar je aan mee kan doen
• Meetdag: November 2023: datum spreek je af met begeleider tijdens de startbijeenkomst

Locatie voor alle bijeenkomsten: Vrije Universiteit Amsterdam

Let op: Aanmeldingen sluiten 28 september, maar vol = vol!